با افزایش ازدحام در دو طرف مرزهای زمینی ایران و عراق و آماده نبودن زیر ساخت برای مدیریت زائر از سوی بغداد، ایران به منظور حفظ امنیت و سلامت زائران همه مرزهای منتهی به معابر خروجی به عراق را تا اطلاع ثانونی مسدود کرد. این تصمیم باعث هدایت تقاضای زائران برای خرید بلیت هوایی شد. عملکرد ایرلاینها آن هم در شرایطی که مرزهای زمینی باز بود و بخش عمدهای از زائران توسط وسایل حمل و نقل جادهای جابهجا میشدند، به شدت ناامیدکننده بود. حال با این عملکرد ضعیف، مسافرهای بیشتری را به خطوط هوایی ارجاع دادن، جای بسی تعجب دارد.
گزارش میدانی خبرنگار جامجم از مراکز فروش بلیت اربعین حکایت از شکلگیری بازار سیاه برای فروش بلیت دارد، یکی از مسافران در گفتگو با جامجم میگوید: «زمانی که برای خرید بلیت به سایت شرکتهای هواپیمایی مراجعه میکنیم، با این پیام مواجه میشویم که ظرفیت تکمیل است و سایر دفاتر نیز فقط بلیت شرکتهای خارجی را ارائه میکنند که علاوه بر قیمت بالای آن، با توقف ۱۸ ساعته در کشورهای حوزه خلیجفارس باعث سرگردانی زائران میشود. این درحالی است که برخی مسافران با پرداخت مبلغی اضافه به شرکتهای هواپیمایی نسبت به تهیه بلیت خود اقدام میکنند.»
وی با بیان اینکه در روزهای گذشته افرادی در دفاتر خطوط هواپیمایی حضور پیدا کردند و به مسافران پیشنهاد میدهند با پرداخت مبلغی بیشتر، میتوانند بلیت مورد نیازشان را تامین کنند، میگوید: «این افراد منتسب به دفاتر ایرلاینها هستند وگرنه چگونه امکان دارد فردی بتواند چند بلیت را دریافت کند آن هم در شرایطی که در سایت، پیام تکمیل ظرفیت درج شدهاست.»
بلیت کم است
محمدحسن کرمانی، رئیس سابق اتحادیه آژانسهای خدمات مسافرت هوایی در گفتگو با جامجم با تایید کمبود بلیت پرواز برای سفر به اربعین میگوید: «ظرفیت پرواز به نجف یا هر نقطه دیگر کاملا مشخص است، متاسفانه ستاد اربعین با دستورالعملهای غیرواقعی، توقع جامعه را از خطوط هوایی کشور بالا بردهاست، آیا با این تعداد هواپیما میتوان تمام تقاضای موجود در جامعه را پاسخگو بود؟ از سوی دیگر با قیمتگذاری دستوری و غیرواقعی، شاهد یک بازار سیاه برای فروش بلیت هستیم که این موضوع نیز از همان تصمیمات غیرواقعی نشات گرفتهاست.»
وی کمبود بلیت را ناشی از پایین بودن توان ظرفیت ایرلاینها عنوان کرد و گفت: «دخالت ستاد اربعین در بازار پرواز هوایی موجب اختلال در سایر پروازها شدهاست. اگر قیمت بلیت توسط بازار تعیین میشد دیگر شاهد راهاندازی بازار سیاه نبودیم؛ اما متاسفانه با وجود سابقه چندین ساله در برگزاری این مراسم، از تجربیات گذشته استفاده نکردیم.»
خرید بلیت در نیمههای شب
یکی از کارمندهای آژانس مسافرتی در گفتگو با جام جم از ترفند خرید بلیت اربعین پرده برداشت. وی با بیان اینکه اخباری بهصورت غیرمتمرکز در خصوص تخصیص بلیت اربعین به آژانسها اعلام میشود، این سهمیه به صورت قطرهچکانی از ساعت ۱۰ شب تا حدود ۴ صبح فردا در سایت بارگذاری میشود و معمولا افرادی که در این ساعت آنلاین هستند، با بهروزرسانی چندباره سایت، شانس خرید بلیت را خواهند داشت.
تشویق برای کمکاری
با وجود مشکلات فراوان در خصوص تهیه بلیت برای اربعین، بار دیگر ایرلاینها قدرت خود را به رخ وزارت راه و شهرسازی کشیدند. در این باره محمد محمدیبخش، معاون وزیر راه و رئیس سازمان هواپیمایی در بخشنامهای به مدیران عامل شرکتهای «فرودگاهها و ناوبری هوایی»، «شهر فرودگاهی امامخمینی (ره)» و «هواپیمایی داخلی» از معافیت پرداخت خدمات فرودگاهی بابت تقدیر در راستای فروش بلیت پروازهای اربعین خبر داد. در این بخشنامه آمدهاست به دستور وزیر راه و شهرسازی، نشست و برخاست هواپیماها در بازه پروازهای اربعین از پرداخت خدمات فرودگاهی معاف شدهاند. این تقدیر آن هم در شرایطی که بسیاری از زائران سفر خود را به دلیل نبود بلیت کنسل کردهاند، جای بسی تعجب دارد.
ظرفیت هوایی محدود است
رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تمهیدات مورد نظر برای بازگشت زائران میگوید «برای بازگشت ۱۰۰ هزار نفر هواپیما در نظر گرفتهایم هرچند ظرفیت هوایی کشور محدودیتهایی دارد. البته با همکاری نیروهای مسلح، این ظرفیت را به ۱۲۰ هزار نفر هم میرسانیم و این حداکثر توان ما در سفرهای هوایی اربعین است، بقیه زائران از طریق حمل و نقل جادهای به کشور برمیگردند.»
در پایان باید اذعان کرد تشویق سازمان هواپیمایی از سوی وزارت راه و شهرسازی با عملکرد این سازمان، همخوانی ندارد و این سازمان برای ارزیابی عملکرد خود باید به آرای مردمی رجوع کند. ایجاد فضایی برای نظرخواهی از مردم امری حیاتی است و میتواند عیار این سازمان را به خوبی روشن کند و از سوی دیگر با ایجاد یک تعامل دوجانبه میان مردم و سازمان هواپیمایی شرایط را برای افزایش کیفیت و برطرف کردن معایب موجود فراهم کند. حالا باید دید اقداماتی که وزارت راه و شهرسازی برای اربعین انجام داده تا چه حد میتواند از مشکلات پیش آمده بکاهد.
روزنامه جام جم